Kto płaci podatek od pożyczki?

20 września, 2022
Napisany przez: M C

Podatek od pożyczki to wyrażenie, które może wzbudzać niepokój. Większość osób jest świadoma takich opłat dodatkowych doliczanych do zobowiązania, jak prowizja, oprocentowanie nominalne czy ubezpieczenie. Jednak temat podatku jest zdecydowanie mniej znany. Na szczęście nie w każdym przypadku trzeba się nim martwić. W rzeczywistości sytuacji, w których należy uiścić tego rodzaju opłatę, jest niedużo. Wyjaśniamy, kiedy należy rozliczyć się z Urzędem Skarbowym, a także kto jest za to odpowiedzialny i jaki podatek od pożyczki należy odprowadzić.

Którymi podatkami objęte są pożyczki?

Pierwszy rodzaj podatku od pożyczki to PCC, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych. Podstawę prawną oraz zasady jego odprowadzania można znaleźć w ustawie z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z jej zapisami, w przypadku zobowiązań finansowych, podstawę opodatkowania stanowi kwota albo wartość pożyczki. Stawka PCC przy pożyczkach wynosi standardowo 0,5%, zgodnie z art. 7, ust. 1., pkt 4). wskazanej ustawy.

Wartość ta może jednak urosnąć do 20% (art. 7. ust. 5.), jeśli podczas kontroli podatkowej lub celno-skarbowej albo trwającego postępowania podatkowego okaże się, że podatnik nie opłacił należnego podatku od pożyczki w wysokości 0,5%. Druga sytuacja, w której trzeba będzie zapłacić PCC o stawce 20% kwoty lub wartości pożyczki: pożyczkobiorca nie udokumentował otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, rachunek jest prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową albo przekazem pocztowym.

Z kolei w sytuacjach, w których nie ma konieczności opłacenia PCC, trzeba opłacić podatek VAT w stawce podstawowej. Tę kwestię reguluje ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wówczas podstawą opodatkowania są koszty pożyczki, takie jak odsetki.

Kiedy należy odprowadzić podatek od pożyczki?

PCC obowiązuje w przypadku zaciągnięcia zobowiązania u osoby prywatnej: członka rodziny, znajomego lub obcego. Istnieje jednak sporo zwolnień od podatku:

w przypadku pożyczki od małżonka, rodziców, dziadków, pradziadków, dzieci, wnuków, prawników, pasierba, ojczyma lub macochy – bez limitu kwoty,
w przypadku pożyczki od teściów, zięcia, synowej – do łącznej kwoty 9637 zł pożyczonej w ciągu 5 lat,
w przypadku pożyczki od osób prywatnych spoza rodziny – do 1000 zł.

Co istotne, PCC obowiązuje nie tylko przy pożyczkach pieniężnych, ale również przy pożyczeniu przedmiotów oznaczonych co do gatunku, czyli bez wskazania w umowie ich cech indywidualnych. Przykład: pożyczenie samochodu o konkretnych numerach rejestracyjnych, gdy te zostaną wpisane w dokumencie, to oznaczenie ze wskazaniem konkretnej cechy. Wówczas podatek nie obowiązuje. Ale jeśli osoba, która pożycza innej osobie auto i dysponuje kilkoma, a w umowie nie wskaże, które zostanie pożyczone i „wyda” losowe, wówczas mowa o oznaczeniu co do gatunku i zachodzi konieczność opłacenia PCC.

Z kolei podatek VAT od pożyczki występuje, gdy któraś ze stron jest płatnikiem VAT, a usługa jest odpłatna, czyli pożyczkodawca zarobi na transakcji. I tutaj jest jednak istotne wyłączenie. VAT od pożyczek nie obowiązuje w przypadku:

usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych,
usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek gotówkowych,
zarządzania kredytami lub pożyczkami przez kredyto- lub pożyczkodawcę.