Ewidencja księgowa firmy jednoosobowej, czyli jednoosobowej działalności gospodarczej, może być prowadzona w kilku formach. Jedną z najczęściej stosowanych ewidencji księgowych jest podatkowa księga przychodów i rozchodów (KPiR). Inne formy ewidencji to ryczałt oraz karta podatkowa. Wspólnie określa się je jako księgowość uproszczoną.

KPiR i księgi rachunkowe jako źródło informacji finansowych do wyceny

KPiR stosowana jest głównie przez firmy małe i średnie firmy. Po przekroczeniu pułapu przychodowego o równowartości 2 milionów euro, firma jest zobowiązana prowadzić księgi rachunkowe. Popularnie określa się ten typ ewidencji księgowej jako pełna księgowość.

Każda z wymienionych form ewidencji dostarcza inny zestaw danych finansowych. Różnica pomiędzy nimi wynika przede wszystkim z odmiennego poziomu szczegółowości tych danych. Z tego względu, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej będzie bazowała na różnych podejściach do tego procesu.

W dalszej części tekstu, skoncentruję się na opisie dwóch często występujących typów ewidencji, czyli KPiR oraz ksiąg rachunkowych, oraz ich wpływie na wycenę firmy prowadzonej jako jednoosobowa działalność gospodarcza.

Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej z KPiR

Jak wspomniałem powyżej, księga przychodów i rozchodów (KPiR) to bardzo uproszczona forma ewidencji księgowej. Ewidencja ta bardzo ogólnie odnosi się do przychodów i kosztów, a także w bardzo ograniczony sposób – do majątku firmy.

Koszty uwzględniane w ewidencji KPiR obejmują tylko kilka bardzo ogólnych kategorii. Jako majątek firmy KPiR wskazuje wyłącznie środki trwałe oraz tzw. wyposażenie. Ewidencja ta całkowicie pomija majątek obrotowy taki jak gotówka, należności czy zapasy. Ze względów podatkowych, raz w roku przygotowywany jest spis z natury (remanent) dotyczący zapasów, który jest przygotowywany na zakończenie roku obrotowego.

Dodatkowo, KPiR nie odnosi się w ogóle do zobowiązań firmy, zarówno handlowych, jak i o charakterze finansowym (np. kredyty, pożyczki).

Te wady księgi przychodów i rozchodów powodują, iż wycena jednoosobowej firmy jest dość skomplikowana. Po pierwsze, nie można jednoznacznie zidentyfikować na podstawie KPiR ani majątku firmy, ani jej zobowiązań. Tym samym, nie można jednoznacznie stwierdzić, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, czyli co stanowi przedmiot wyceny.

Po drugie, KPiR nie umożliwia przeprowadzenia poprawnej analizy przychodów i kosztów. Powoduje to, że przeprowadzenie wyceny (na przykład podejściem dochodowym) staje się utrudnione.

W tej sytuacji, wycena jednoosobowej działalności gospodarczej może być dokonana pod warunkiem pozyskania dodatkowych danych finansowych występujących poza ewidencją KPiR. Źródłem takich informacji jest najczęściej właściciel firmy. Pozyskiwanie tych informacji wymaga zazwyczaj poświęcenia dodatkowego czasu.

Wycena jednoosobowej działalności gospodarczej z pełną księgowością

Księgi rachunkowe (potocznie określane też jako księgi handlowe) to o wiele bardziej zaawansowana forma prowadzenia ewidencji księgowej niż KPiR. Stosuje się ją nie tylko w dużych firmach jednoosobowych, ale przede wszystkim w spółkach kapitałowych, czyli spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i spółce akcyjnej.

Księgi handlowe (księgi rachunkowe) to ewidencja księgowa, która dostarcza zazwyczaj bardzo szczegółowe dane finansowe na temat transakcji firmy. Odnosi się ona do wszystkich elementów majątku firmy oraz jej zobowiązań. Tym samym, przedmiot wyceny, czyli przedsiębiorstwo, jest przedstawiony w sposób jednoznaczny.

Dodatkowo, zarówno przychody i koszty są przedstawione w pełnej księgowości w sposób szczegółowy. Powoduje to, że wycena jednoosobowej działalności gospodarczej z pełną księgowością nie musi wymagać pozyskania wielu dodatkowych informacji finansowych pochodzących z innych źródeł.

Autor: Mariusz Malec

Mariusz Malec to założyciel i zarządzający firmą doradczą Private Equity Consulting (www.private-equity.pl). Prowadzi specjalistyczny blog. Firma wspiera przedsiębiorców w obszarze sprzedaży firmy, jej wyceny i pozyskiwania kapitału.

Zdjęcie: https://www.pexels.com/pl-pl/zdjecie/zdjecie-w-zblizeniu-listy-ledgera-164686/